Samenwerking essentieel voor klimaatneutrale toekomst

ARTIKEL

Wijnand Meijboom, woensdag 23 augustus 2023

323 sec

Klimaatneutrale wedstrijd bij FC Dordrecht vliegwiel voor transitie

In het stadion van FC Dordrecht vond dit voorjaar de eerste klimaatneutrale wedstrijd in het Nederlands betaald voetbal plaats. Het idee voor deze wedstrijd kwam voort uit het transitietraject van deze voetbalvereniging, waarin samenwerking en verbinding op allerlei vlakken en met allerlei partijen centraal staan. De achterliggende gedachte: voetbalclubs kunnen met hun verbindende kracht veel in gang zetten; door deze samenwerking kunnen ze gezond worden en waardevoller voor een dorp of stad en de regio.

Leon Vlemmings en Jan Rotmans, hoogleraar transitiekunde en duurzaamheid, vertellen over de klimaatneutrale wedstrijd, voorafgaand aan het duel.

Dit laatste was volgens Leon Vlemmings een belangrijke eyeopener. Hij begeleidt sinds 2021 een transitietraject bij FC Dordrecht (zie kader). Vlemmings: 'Wij hebben de opgedane kennis rond de organisatie van deze eerste klimaatneutrale wedstrijd inmiddels gedeeld met de KNVB, die clubs begeleidt om in 2030 klimaatneutraal te zijn, en ook met de Belgische Pro League en de Spaanse voetbalcompetitie LaLiga. Daarin benadrukken wij dat voetbalclubs hun verbindende kracht kunnen inzetten om vraagstukken rond bijvoorbeeld duurzaamheid op te lossen. Alleen zal dit niet lukken.'

Heerenveen

Het is volgens Vlemmings belangrijk dat clubs op zoek gaan naar de waarde die zij hebben voor hun omgeving, en de samenwerking met die omgeving te zoeken om mensen, bedrijven, organisaties, onderwijs en de overheid te verenigen. Een belangrijke inspiratiebron voor deze gedachtegang was de manier waarop voetbalclub Heerenveen in de periode 1985-2000 het verenigingsgevoel vormgaf. Vlemmings: 'Riemer van der Velde en Foppe de Haan vertelden mij ooit aan de keukentafel dat Riemer had gehoord dat een sponsor ging stoppen na jaren verbonden te zijn aan de club. Hij stapte samen met zijn vrouw Annie direct in de auto om de man op te zoeken en te vragen hoe het met zijn bedrijf ging. Toen bleek dat het bedrijf een financiële tegenvaller had en de stoelen niet kon betalen. Daarop gaf Riemer hem de stoelen voor dat seizoen en deelde hij het probleem van die man met andere sponsoren. Zo werd dat opgelost. Een geweldig voorbeeld van echt verenigingsgevoel. De menselijke maat, samenredzaamheid, elkaar helpen, vertrouwen. Dat zijn belangrijke waarden in de huidige tijd van grote complexe opgaven, die alleen door regionale samenwerking kunnen worden gerealiseerd.'

'Tijdens de voorbereiding van de wedstrijd vroegen mensen al wat we hierna gaan doen. Deze energie gaan we gebruiken voor de volgende stappen'

Deze aanpak, via samenwerking stappen zetten en problemen oplossen, was ook leidend bij de organisatie van de klimaatneutrale wedstrijd. De samenwerkingsverbanden die daarbij ontstonden, zullen volgens Vlemmings niet alleen de club, de stad en de regio helpen om de energietransitie te versnellen, maar zijn ook toepasbaar op andere gebieden, zoals vitaliteit, werk en economie en wonen. Vlemmings: 'Er is een beweging ontstaan met veel deelnemers. Er is nog veel nodig om alles structureel op te lossen, maar tijdens de voorbereiding van de wedstrijd vroegen mensen al wat we hierna gaan doen. Deze energie gaan we gebruiken voor de volgende stappen.'

Ambulance

Voorafgaand aan de klimaatneutrale wedstrijd in mei is er natuurlijk gekeken naar de CO2-footprint van een voetbalwedstrijd bij FC Dordrecht. Daardoor kwamen er allerlei vragen op over het vermijden of terugbrengen van de CO2-uitstoot. Iemand vroeg zich bijvoorbeeld af of een geblesseerde speler die naar het ziekenhuis moet wel met een elektrische ambulance vervoerd zou worden. Een elektrische ambulance is niet zomaar gevonden, maar voor veel andere vraagstukken werd wel een oplossing bedacht. Zo werd het gras van het stadionveld in voorbereiding op de klimaatneutrale wedstrijd met een accumaaier gemaaid (zie kader). De aanschaf van deze maairobot is nu nog te duur voor FC Dordrecht.

'Een structurele toepassing is iets van de langere adem'

Vlemmings: 'Er werd ook kritisch gekeken naar dit initiatief door onderzoekers, zoals de organisatie Fossil Free Football, om te kijken of het geen greenwashing zou zijn. En terecht; we zijn ook met hen in gesprek gegaan. Met deze collectieve challenge willen we als club, stad en regio onze duurzaamheidsdoelen versneld realiseren, maar we kunnen natuurlijk niet alles in één keer. Er is door Bureau 2030 een footprint berekend voor energie, voedsel en verspilling, mobiliteit, bewustwording en communicatie. Veel vraagstukken zijn opgelost, maar ook een aantal nog niet. En niet alles is tot achter de komma in cijfers uitgedrukt. Het was vooral belangrijk voor het creëren van bewustwording en het leren van de praktijk, en om te laten zien dat er veel mogelijk is als je je verenigt en samenwerkt. Een structurele toepassing is iets van de langere adem. Zo hebben wij hier nog steeds een grasmaaier op diesel, maar die zal uiterlijk in 2030 verdwenen zijn.'

Koud douchen

Ook rond de klimaatneutrale wedstrijd lukte niet alles wat als oplossing bedacht was om de CO2-footprint terug te brengen. Zo moesten de spelers na afloop koud douchen, omdat het niet gelukt was om nog voor de wedstrijd de aansluiting op het warmtenet van de stad Dordrecht tot stand te brengen. De kans is overigens groot dat dit nog wel gaat gebeuren, zegt Vlemmings.

Stadion

Veel ligt nog open. Zo is er de vraag of het verouderde stadion moet plaatsmaken voor een nieuw, omdat er geen zonnepanelen op het oude stadion geplaatst kunnen worden en het slecht geïsoleerd is. De toekomst zal leren welke oplossingen er in Dordrecht gekozen worden.

Milati Grass Machines leverde maairobots voor deze speciale wedstrijd.

Samenwerkingspartner Milati Grass Machines

Het duel met TOP Oss op 19 mei stond geheel in het teken van duurzaamheid. Zo werden de gaswarmers op de tribune niet aangezet. De noodgenerator maakte plaats voor een alternatief dat werkt op basis van waterstof. De materiaalman reed op een elektrische tractor. De scheidsrechter, grensrechters en tegenstanders reisden op klimaatneutrale wijze naar het stadion en uiteraard gebeurde het grasonderhoud klimaatneutraal, dankzij samenwerking met Milati Grass Machines. Vlemmings: 'Maaien is een terugkomend tijdrovend, luidruchtig en milieubelastend proces. Milati is enorm innovatief met slimme en duurzame oplossingen voor sportverenigingen, moderne steden en gemeenten. Zo hebben ze elektrische stadionmaaiers en diverse elektrische en duurzame robots voor het onderhoud van sportvelden die voldoen aan de CO2-doelstellingen. Milieuvriendelijke, toekomstgerichte en intelligente oplossingen.'
Arjen Spek, directeur/eigenaar van Milati Grass Machines, is enthousiast over deze klimaatneutrale wedstrijd. 'Milati steunt het duurzame initiatief van Energiek Dordt van harte en is enorm blij om als innovatieve partner uit de Drechtsteden hier onderdeel van te zijn.' Milati staat bekend om zijn innovatieve en duurzame producten, van elektrische stadionmaaiers tot spaarzame belijningsverven. Spek: 'Wij delen onze kennis graag om tot duurzaam grasonderhoud te komen.'
Duurzame robots van Milati verzorgden het speelveld, voorafgaand aan de eerste klimaatneutrale wedstrijd in het betaald voetbal. Zo werd het veld met duurzame oplossingen optimaal geprepareerd voor deze bijzondere wedstrijd. Het werd gemaaid door de robotkooimaaier van RoviMo. In tegenstelling tot zitmaaiers heeft deze autonome kooimaaier, met een totaalgewicht van 300 kg, een kleine voetafdruk. Bovendien worden door dit lage gewicht de grasmat en de onderliggende grond beschermd tegen overmatige belasting en verdichting. Het veld werd spaarzaam belijnd met verf door de Swozi Auto, een gps-gestuurde robotbelijner, en tot slot gecontroleerd op onkruid met de Violette, een autonome gps-gestuurde onkruidverwijderaar.

Leon Vlemmings, initiatiefnemer van De Waard€volle Club

Leon Vlemmings is al 31 jaar actief in het betaald voetbal. Als speler, coach en directeur kent hij het wereldje goed. Hij wist ook welke problemen er zijn. Daarom bracht hij vijftien clubs en wetenschappers bij elkaar, om op zoek te gaan naar oplossingen voor fundamentele vraagstukken die bij vele betaaldvoetbalclubs vóór corona al leefden: hoe kun je de waarde van het betaald voetbal voor de stad en de regio vergroten? Hoe realiseer je als bvo een financieel gezonde bedrijfsvoering? Hoe kun je met weinig medewerkers noodzakelijke veranderingen tot stand brengen? Hoe vernieuw je het traditionele sponsormodel tot een nieuw business-waardemodel, om ook de dertien dagen tussen twee thuiswedstrijden meer te kunnen betekenen voor bedrijven en organisaties? Hoe integreer je daarin maatschappelijke impact, waardoor er nieuwe relaties en verdienmodellen ontstaan? Hoe verbeter je het imago en vertrouwen en de sportieve prestaties?
Dit leidde uiteindelijk tot de oprichting van De Waard€volle Club. De naam verwijst naar het proefschrift van Frank van Eekeren, dat als belangrijke inspiratiebron dient. Van Eekeren schetst het beeld van een nieuw type voetbalorganisatie, die een waardevolle bijdrage levert aan een veranderende samenleving en ook zelf uiteindelijk een gezonde organisatie wordt. De Waard€volle Club ontwikkelde dit idee door tot een nieuwe transitievisie, voor het creëren van gezonde, waardevolle clubs, clubs (netwerkorganisaties) van mensen en organisaties die andere voetbalsportclubs daarbij begeleiden.
FC Dordrecht wilde na de degradatie van een paar jaar geleden zichzelf opnieuw uitvinden en klopte daarom aan bij De Waard€volle Club. Dit leidde tot een vijf jaar durend verandertraject, waarin het betaald voetbal in Dordrecht en de regio Smart Delta Drechtsteden toekomstbestendig wordt gemaakt door meer waarde toe te voegen aan de gezamenlijke maatschappelijke en economische opgaven die er in de stad en de regio zijn. Die hebben betrekking op energie, vitaliteit, bouwen en wonen, werken en economie, mobiliteit en bereikbaarheid. Door waardevoller te worden, wordt de club gezonder. De club wil de sportieve prestaties structureel verbeteren, met als doel de top 6 in de Keuken Kampioen Divisie in 2025-2026. Als initiatiefnemer van De Waard€volle Club begeleidt Vlemmings dit traject.

Promotie voor Energiek Dordt

Energiek Dordt

De wedstrijd was een idee van Energiek Dordt. Samen met Energiek Dordt en andere partners bouwt FC Dordrecht aan een waardevolle community. Het gaat om samenwerking tussen betaald voetbal, bedrijfsleven, onderwijs, wetenschap, gezondheidszorg, overheid en maatschappelijke organisaties, met de gezamenlijke ambitie om nieuwe energie te creëren in Dordrecht en de Drechtsteden. Voetbal kan als volkssport verbindend werken, is de gedachte achter deze samenwerking. Inmiddels is Energiek Dordt gegroeid, met meer dan 100 mkb-bedrijven, vier onderwijsinstellingen, 11.800 studenten en leerlingen van hbo, mbo en vmbo, 39 organisaties en bedrijven in de Programmaraad Energieakkoord, een potentieel van 89 verenigingen, zeven Smart Delta Drechtsteden-gemeenten met in totaal zo'n 300.000 inwoners, de Economic Development Board met 29 bestuurders van bedrijven, overheids- en kennisinstellingen, 225.000 muziekliefhebbers, de Energiek Dordt Foundation en natuurlijk het betaald voetbal, met vele spelers en 8,2 miljoen liefhebbers.
Voor meer informatie: www.energiekdordt.nl.

REACTIES

		Ben Loman Vitagro Thursday 24 August 2023

Wij kunnen jullie ambities aanvullen met bemesting die NL Greenlabel gecertificeerd is .Dan voldoe je aan duurzame inkoop eisen mbt tot bemesting.

Interesse neem maar contact op met ons .
06-41667815

Tip de redactie