Het nieuwe stoomtijdperk is aangebroken

ARTIKEL

Mischa Bijenhof, zaterdag 2 mei 2020

231 sec

'Je kunt beter spreken van onkruidbeheersing dan onkruidbestrijding'

De nieuwste innovatie van de Oostenrijkse fabrikant Keckex zou best eens een revolutie in de onkruidbestrijding kunnen worden. De Keckex Jespi werkt met heet water en stoom en zet zo een nieuwe stap in het uitbannen van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen.

Al in 2015 beloofden sportbonden en terreinbeheerders in het kader van de Green Deal het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen op sportvelden vanaf 2020 nagenoeg te verbieden. Alleen in 'strikt noodzakelijke situaties' mocht van de regel worden afgeweken, een belofte die door sceptici destijds al als veel te vrijblijvend werd beschouwd. Dat blijkt nu terecht te zijn. Bestrijdingsmiddelen als Round-up en andere onkruidbestrijders waarvan vaststaat dat ze schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid, worden nog altijd gebruikt. Maar de redding komt uit onverwachte hoek: niet de overheid, maar de industrie komt met een oplossing. Al was dat min of meer bij toeval.

Martin Uittenbosch, productspecialist van importeur Jean Heybroek, kent het verhaal achter de Keckex Jespi. 'Oorspronkelijk wilde Keckex een machine ontwikkelen om kauwgomresten van de straat te verwijderen. Dat bleek goed te werken met stoom en heet water, maar een bijkomend voordeel was dat ook het onkruid niet terugkeerde.' Zo ontwikkelde het Oostenrijkse merk Keckex het concept verder, en nu is er dus sinds eind vorig jaar de Jespi, een mobiele onkruidbestrijder die werkt op een combinatie van zeventig procent water en dertig procent stoom.

Stoom en heet water worden opgewekt door een dieselbrander die gekoppeld is aan een twaalfvoltspomp

Rijdend onderstel

Uittenbosch legt uit hoe het werkt. 'Stoom en heet water worden opgewekt door een dieselbrander die gekoppeld is aan een twaalfvoltspomp. De stoom hecht zich aan het loof en het hete water sijpelt naar beneden, waardoor ook de wortels doodgaan. Bovendien zorgt het stoomdek ervoor dat het hete water minder snel afkoelt aan de buitenlucht.'

Keckex introduceerde het concept van stoom en warm water al met de Keckex Komex. Dat is een grote machine die alleen met een heftruck te verplaatsen is. De Jespi is een stuk beter hanteerbaar; de gehele machine staat op een rijdend onderstel dat elektrisch is aangedreven. Door middel van een twintig meter lange slang en een handlans die in verschillende afmetingen is te krijgen, kan de Jespi voor elke toepassing worden gebruikt. Het grote voordeel van deze aandrijving is dat de Jespi nauwelijks lawaai produceert, wat hem erg geschikt maakt voor gebruik in openbare ruimten zoals parken, winkelcentra en begraafplaatsen. De dieselbrander kan worden gestookt op biologische diesel, waardoor de uitstoot minimaal is. De machine is voorzien van een watertank van 450 liter en verbruikt op de hoogste stand 8 liter water per minuut. Uittenbosch: 'Er zijn andere fabrikanten die met een dergelijk systeem werken, maar die gebruiken vaak sensoren die de watertoevoer regelen. De Keckex Jespi heeft die niet, waardoor de techniek relatief eenvoudig en dus minder onderhoudsgevoelig is.'

Wendbaar en handzaam

Tot zover de technische gegevens; dan nu de ervaring van een gebruiker. François Drachman werkt namens de Hollandsche Sportveldenonderhouds Maatschappij BV (kortweg: HSM) op kunstgrasvelden in heel Nederland en is enthousiast over de Jespi. 'Het is een heel wendbare en handzame machine. Ik kan overal omheen en tussendoor, want hij is maar tachtig centimeter breed en twee meter lang. Hij past precies achter in mijn bus en ik kan hem dus overal waar ik kom gebruiken.' Drachman gebruikt de onkruidbestrijder vooral langs de randen van de talloze hockeyvelden en tennisbanen die HSM onderhoudt. 'Daar loopt niemand, dus daar groeit het meeste onkruid. Op een hockeyveld is die strook twee meter breed, dus al met al is het best een groot oppervlak. De velden zelf onderhouden we met een driehoeksborstel. Als de sportclubs die zelf tussendoor ook regelmatig gebruiken, blijven de velden zelf in principe onkruidvrij. Onkruid verspreidt zich door de wind, dus als de randen onkruidvrij zijn, komt er op de velden ook minder onkruid.' Naast hockeyvelden en tennisbanen heeft Drachman via HSM ook een paar kleine voetbalveldjes in onderhoud. 'Van die Cruyff-courts, trapveldjes, in feite.'

Aangezien Drachman de machine pas kort in gebruik heeft, weet hij nog niet precies wat op de lange termijn het verschil is met de oude methode. 'Maar één ding is duidelijk: na behandeling met de Keckex Jespi is het onkruid weg. En omdat ook de wortels worden aangepakt, kan ik me niet voorstellen dat het sneller terugkeert dan na behandeling met een chemische onkruidbestrijder.' Ook het gebruiksgemak stemt Drachman tot tevredenheid.

'Je kunt beter spreken van onkruidbeheersing dan onkruidbestrijding'

'Het lijkt wel wat op zo'n elektrisch palletwagentje; je kunt er zo achteraan lopen en het kost geen enkele kracht. En hij is lekker stil; dat is ook wel prettig als je er dag in, dag uit mee moet werken.' Een nadeel is er ook: onkruidverwijdering met de Keckex Jespi duurt wat langer dan op de traditionele manier. Drachman: 'De lans is vrij smal en je moet wel alles raken, dus ik ben wat langer bezig dan voorheen. Met een hockeyveld ben ik nu ongeveer anderhalf uur bezig; dat was voorheen nog geen kwartier. Maar dat maakt me niet uit.' Drachman werkt er nu een half jaar mee en is erg onder de indruk. 'Het werkt perfect. Na jarenlang met bestrijdingsmiddelen te hebben gewerkt, ben ik blij dat ik nu kan werken met een milieuvriendelijk alternatief. Het voelt gewoon beter.'

Biologie

Maar is er nu werkelijk sprake van een revolutie in onkruidbestrijding, waardoor chemische bestrijdingsmiddelen voorgoed tot het verleden behoren? Volgens productspecialist Uittenbosch hangt dat af van de manier waarop we kijken naar onkruidbestrijding. 'Je kunt beter spreken van onkruidbeheersing dan onkruidbestrijding', zegt hij. 'Uiteindelijk gaat op elke plek wel weer wat groeien. En we noemen het onkruid, maar we hebben het natuurlijk over planten, in allerlei verschillende soorten, die op een bepaalde plek niet gewenst zijn en daarom onder de noemer onkruid geschaard worden.' De methode die Keckex gebruikt, moet volgens Uittenbosch worden gezien in een biologisch perspectief. 'Door heet water en stoom toe te passen, wordt de celstructuur van een plantje dusdanig beschadigd dat het al zijn energie zal gebruiken om te herstellen, waardoor het voorlopig niet meer zal groeien. Van definitieve verdelging is dus geen sprake. Door de machine slim te gebruiken, dus volgens een beheersplan, kun je onkruid goed tegengaan. Maar het idee dat je planten voorgoed verdelgt en dat ze daarna nooit meer terugkomen, is niet realistisch', zegt hij. 'Het is ook de vraag of je dat moet willen. Ik denk het niet.' Overigens is de Keckex-methode daarmee niet minder effectief dan het gebruik van bestrijdingsmiddelen. 'Ook als je Round-up of iets dergelijks gebruikt, komen er na verloop van tijd weer plantjes op. Alleen treedt er dan ook nevenschade op. Dat gif komt niet alleen in het onkruid terecht, maar verspreidt zich via vogels en insecten in de natuur. Daar moeten we vanaf, dus denk ik dat onkruidbeheersing met heet water en stoom een zeer welkom alternatief is voor chemische bestrijdingsmiddelen.'

Technische gegevens Keckex Jespi

Hoogte: 1,10 meter
Breedte: 0,80 meter
Lengte: 2 meter
Droog gewicht: 400 kg
Watercapaciteit: 450 liter
Slang: 20 meter
Accu: 12 volt
Lans: 50 cm breed, drie standen

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie