'Met EMVI kun je als opdrachtgever meer scoren dan alleen een strak veld'

ARTIKEL

MARKT & ACTUEEL

Karlijn Raats, donderdag 4 september 2025

287 sec

Groenkeur in de uitvraag: one-stop-shop voor duurzame sportvelden

In het sportveldonderhoud blijft de prijs doorgaans leidend in aanbestedingen, terwijl maatschappelijke thema's als duurzaamheid, opleiding, SROI en chemievrij beheer steeds belangrijker worden. Toch blijkt het mogelijk om méér te bereiken via een goede EMVI-aanbesteding met nadruk op kwaliteit in plaats van de laagste prijs. Dit vakblad sprak hierover met Dick Oosthoek, directeur van keurmerkorganisatie Groenkeur, en Peter Koop, bedrijfsleider bij De Enk Groen & Golf.

Onderhoud van een sportveld door De Enk.

Aannemer De Enk Groen & Golf heeft ervaring met duurzaam beheer, innovatie en succesvol inschrijven op basis van kwaliteit. Het bedrijf is onder meer Groenkeur-gecertificeerd en heeft een divisie kortgrasbeheer, die zich richt op sportvelden en golfbanen. Wat sportvelden betreft, bedient De Enk zowel amateurclubs als bvo's. In het betaald voetbal werkt De Enk onder meer voor de Johan Cruijff Arena, PSV, Vitesse, NEC en FC Groningen. Dit zijn particuliere opdrachtgevers; aanbesteding is dus niet aan de orde en De Enk wordt rechtstreeks gekozen vanwege zijn expertise en capaciteit.

Succesvol EMVI-plan

Wat amateurclubs betreft, werkt De Enk vooral in Noord-Nederland, vanuit vestigingen in Drachten en Groningen. Vooral die laatste speelt een belangrijke rol. Sinds 2021 verzorgt De Enk het sportveldonderhoud in de gemeente Groningen, inclusief 18 complexen met 52 natuurgras- en 50 kunstgrasvelden. Deze opdracht is gegund op basis van een EMVI-aanbesteding, waarin het plan van aanpak zwaarder woog dan de prijs. Criteria waren onder andere communicatie met sportclubs, inzet bij calamiteiten in drukke periodes en duurzaamheid. Peter Koop, bedrijfsleider Noord-Nederland bij De Enk Groen & Golf: 'De gemeente Groningen loopt daarin echt voorop. Bij veel andere gemeenten zijn kwaliteit en duurzaamheid nog nauwelijks gunningscriteria bij aanbestedingen in de sportsector.'

'Het is vreemd dat bij de aanleg van sportvelden wél kwaliteit wordt gevraagd, maar bij onderhoud nauwelijks'

Kleine markt, grote kansen

In de provincie Groningen besteden vier van de tien gemeenten het sportveldonderhoud aan. Twee gemeenten hebben het onderhoud geprivatiseerd, de rest doet het in eigen beheer. Van de vier aanbestedende gemeenten stelt slechts één kwaliteitseisen, zoals een certificaat BRL Groenvoorziening of een plan van aanpak. Het gaat dus nog niet echt om een grote markt. Volgens Oosthoek is dit deels te verklaren doordat inkopers vaak ver afstaan van de praktijk en beheerders niet altijd worden betrokken bij het opstellen van aanbestedingen.
Oosthoek: 'Het is vreemd dat bij de aanleg van sportvelden wél kwaliteit wordt gevraagd, maar bij onderhoud nauwelijks. Terwijl onderhoud bepalend is voor gebruik, veiligheid en duurzaamheid en thema's als chemievrij beheer en minimalisering van CO2-uitstoot belangrijk zijn. Een middel om kwaliteit en duurzaamheid te borgen, is het certificaat BRL Groenvoorziening van Groenkeur. Daarmee kan de opdrachtgever diverse doelstellingen afvinken, zoals CO2-reductie, chemievrij werken, inzet van geschoold personeel en sociale aspecten via SROI. Groenkeur laat via periodieke audits controleren of ambities worden behaald. Ook borgt Groenkeur via de audits de vakbekwaamheid van personeel en het werkproces.'

Dick Oosthoek: 'Duurzame kwaliteit uitvragen is niet alleen belangrijk bij de aanleg, maar juist ook bij het onderhoud.'

Afrekenen per activiteit

De meeste sportveldaanbestedingen zijn nog steeds gebaseerd op de laagste prijs. Koop ziet in de golfsector hoe het ook anders kan: daar werkt men vaak op basis van een scherpe aanneemsom, maar wel in combinatie met kwaliteitsafspraken. Dit geeft ruimte voor innovatie, zoals gps-bemesting en robotmaaiers. Koop: 'In het sportveldonderhoud wordt per activiteit afgerekend, zoals voor maaien, beluchten of bemesten, wat weinig ruimte laat voor integraal kwaliteitsdenken. Dat komt doordat opdrachtgevers het bij sportvelden graag overzichtelijk houden. Ook aannemers vinden het fijn om per werkzaamheid af te rekenen. Dat is begrijpelijk, maar het beperkt innovatie en daarmee indirect duurzaam werken.'

De medewerkers van De Enk zijn milieubewust en handelen volgens het duurzaamheidsbeleid. Zo leggen zij in een treintje de optimale logistieke route af met jaarrond inzetbare machines.

Slimme inzet SROI

Een bijkomende uitdaging is de SROI-verplichting. Die wordt vaak generiek opgelegd. Daarbij gelden de SROI-eisen voor alle projecten die de gemeente uitbesteedt, terwijl sportveldonderhoud seizoenswerk is, sterk weersafhankelijk en technisch specialistisch. Koop legt uit: 'Mensen die onder SROI vallen, zijn in de winter vaak niet inzetbaar, terwijl er in het hoogseizoen werkpieken zijn. Dat maakt het lastig om per project invulling te geven aan deze eis. Toch vinden we bij De Enk manieren om dit op te lossen: via samenwerking met mbo-scholen zoals Aeres, voorlichting op open dagen, gastlessen en excursies. Zo zijn we laatst met een groep leerlingen bij bv SPORT geweest, een opdrachtgever van ons. De leerlingen kregen daar uitleg over onderhoudsinstructies. Verder leveren wij praktijkinput voor lesstof en zijn we betrokken bij platforms als de Groene Hotspot Aeres Friesland. Hierin werken onderwijs, overheden en bedrijven samen voor de instroom van jongeren in het groene vakgebied.'
Hiermee laat De Enk zien dat SROI breed wordt ingevuld. Daarmee kan indirect worden bijgedragen aan andere ambities van de opdrachtgever, bijvoorbeeld de economische ontwikkeling van de regio, die door demografische leegloop kampt met uitdagingen. Door een hoge scholingsgraad in de regio en aandacht voor projecten via excursies wordt de jeugd enthousiast gemaakt voor de dynamiek in de eigen omgeving. Koop stelt voorop dat investeren in duurzaamheid ook voor de aannemer voordelen oplevert: 'De tijd dat je als aannemer op een eiland zat, is voorbij. Kennis delen en samenwerken met opdrachtgevers is cruciaal om het vakgebied toekomstbestendig te houden, zeker gezien het tekort aan vakmensen. Nu gemeenten vaker investeren in groen, is het zaak om dat duurzaam te borgen met voldoende kennis en mensen. Daar kan de opdrachtgever op sturen met slimme inzet van SROI in aanbestedingen.'

'De tijd dat je als aannemer op een eiland zat, is voorbij'

Peter Koop: 'We hebben jarenlang gelobbyd voor meer geld voor groen. De volgende stap is nu: zorgen dat het duurzaam wordt besteed.'

Slim werken is duurzaam werken

Duurzaam werken hoeft niet duur te zijn, stelt Koop. Het draait om efficiëntie en gezond verstand. De Enk werkt met 'treintjes': combinaties van machines en mensen die meerdere werkzaamheden in één rit uitvoeren. 'Hiervoor nemen we bijvoorbeeld twee bezanders mee en werken we de route af die logistiek optimaal is. Zo hoeven we niet kriskras door de provincie te rijden. Ook investeren we in jaarrond inzetbare machines voor werkzaamheden als kriebeleggen en vegen, of we bewerken het veld met een schudbeluchter in plaats van met een Verti-Drain. Ook gebruiken we de Greenviewer, een digitaal veldregistratiesysteem met gps-data, waarmee we obstakels inmeten en overlap van werkzaamheden voorkomen. Dat bespaart brandstof, arbeid en materiaal, zoals graszaad bij doorzaaien.'
Ook op het gebied van CO2-reductie is De Enk een voortrekker. Voor de aanbesteding in Groningen werd een roadmap opgesteld, met duidelijke doelen. In 2021 is De Enk overgestapt op HVO100-brandstof (die 89% minder uitstoot geeft) en elektrische gereedschappen op zonne-energie. Verder wordt er samengewerkt met lokale onderaannemers binnen een straal van 15 km en is er een duurzame vestiging in Groningen gebouwd. De CO2-uitstoot daalde in 2023 naar 11 ton, een reductie van 93% ten opzichte van het referentiejaar.

Duurzaamheidscultuur

Een goede EMVI-aanbesteding geeft bedrijven de kans om hun visie, kennis en cultuur te tonen. Zo kunnen ze laten zien dat duurzaamheid in hun DNA zit, niet alleen maar iets is wat moet worden afgevinkt. Koop knikt: 'Wij onderhouden al jarenlang chemievrij en werken volgens CO2-prestatieladder niveau 5. Ook bouwen we aan een duurzaamheidscultuur in ons bedrijf, met een duurzaamheidscoördinator die de sustainable development goals (SDG's) vertaalt naar gedrag, processen en educatie. Groenkeur gebruikt deze informatie weer voor het uitvoeren van audits. Bij een duurzaamheidscultuur moet je bijvoorbeeld denken aan goed omgaan met het milieu. Zo laten onze medewerkers de auto uitrollen bij een stoplicht en laten ze de motor niet onnodig stationair draaien. Apparaten en verlichting worden uitgeschakeld als ze niet in gebruik zijn, afvalstromen worden gescheiden op locatie en er wordt niet gewacht met onderhoud tot er iets kapotgaat.'
Duurzaamheid kan dus renderen, maar elke inschrijving is er een op maat van de opdracht. 'Als aannemer wil je uiteraard geen opdrachten binnenhalen die het aantal logistieke kilometers zodanig verhogen dat je duurzaamheidsdoelen in gevaar komen', aldus Koop. 'Daarom focust De Enk zich op de gemeenten rond de eigen vestigingen.'

'Duurzaamheid hoeft niet duur te zijn'

Rol van de opdrachtgever

Ook Koop ziet nog groeikansen voor Groenkeur. 'Gemeenten worden bij hun inkoop gestuurd door politieke doelstellingen. Duurzaamheid wordt daarbij steeds belangrijker. Als een gemeente in een aanbesteding vraagt om Groenkeur-certificering, scoort ze meteen op meerdere punten: duurzaam werken, inzet van personeel, SROI, kwaliteitsborging. Voor de opdrachtgever is dat overzichtelijk, en voor ons biedt het ruimte om ons te onderscheiden.' Oosthoek vult aan: 'Groenkeur is voor opdrachtgevers een one-stop-shop. Je borgt het hele werkproces én je sociale en ecologische doelstellingen.'
Volgens Koop hoeft duurzaamheid niet duur te zijn. 'Bij geprivatiseerde clubs met een beperkt budget voeren we het hoogstnoodzakelijke uit, gebaseerd op bodemanalyses en gezond verstand. Niet elke toplaag hoeft elk jaar bezand te worden; dat kost transport en energie. Soms is bemesten en beluchten in het voorjaar al voldoende voor een vlak, veilig veld. Het draait erom wat een veld écht nodig heeft.' Koops laatste boodschap aan opdrachtgevers? 'Verleng de zomerstop voor sportclubs, zodat velden grondig kunnen worden onderhouden, en spreid werkzaamheden slim over het jaar. Dat maakt duurzaam onderhoud haalbaar én betaalbaar!'

Groenkeur

De Enk Groen & Golf B.V.

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

		download artikel

		tip de redactie