Gespreid doorzaaien zorgt voor meer speeluren

ARTIKEL

Karlijn Raats, maandag 6 maart 2023

307 sec

Compleet nieuw veldonderhoud met gespreid doorzaaien, Advanta schat minstens 400 speeluren voor natuurgrasvelden

Voor een optimaal resultaat in het resterende seizoen adviseert Limagrain Advanta om meer gespreid over het jaar te zaaien of door te zaaien met de juiste soorten en op de juiste diepte. Dit is een nieuwe methode, de zogenaamde Triple3-doorzaaimethode. Hierdoor worden het voorjaars- en najaarsonderhoud belangrijker. 'De klimatologische omstandigheden zijn nu uitermate geschikt om driemaal per jaar te zaaien', aldus Job Steunenberg van Advanta. Bertus Meijer, sportveldbeheerder van de gemeente Dalfsen, voegt daaraan toe: 'Met de steeds kortere periode voor groot onderhoud mogen we geen kansen laten liggen.'

Steunenberg noemt de norm voor het aantal speeluren op natuurgras verouderd.

Dit vakblad is op bezoek op Sportpark Gerner in Dalfsen bij Bertus Meijer, in 2021 Fieldmanager of the Year-genomineerde. Hij bestiert zeventien natuurgrasvelden en vijf kunstgrasvelden. Deze zijn verdeeld over vier sportparken in vijf dorpskernen en over verschillende grondslagen, van klapzand en rivierduinen tot jonge heideachtige ontginningsgrond met daaronder klapzand. Meijer staat erom bekend dat hij altijd verder kijkt dan zijn neus lang is, monitort, meet en zoekt naar oplossingen. Sinds 2012 beheert hij de sportvelden chemievrij. Veel van zijn aandacht gaat uit naar een gezonde bodem, die hij als basis ziet voor een gezonde grasplant.

Gespreid onderhoud

Direct na de aanleg of renovatie van een veld is het van belang om in te zaaien met het juiste mengsel, maar goed doorzaaien is minstens zo belangrijk. Dat kan het beste gespreid over het jaar gebeuren, zo luidt het nieuwe Triple 3-doorzaaiconcept van Advanta. Job Steunenberg van Limagrain Advanta legt uit: 'Het concept is geen vaste manier van doorzaaien. We proberen vooral bewustzijn te creëren over de voordelen van meerdere zaaimomenten: een gesloten grasmat met de juiste grassoorten en weinig onkruid, die bestand is tegen de grilligheid van het weer.'

Links Bertus Meijer, rechts Job Steunenberg

Meer speeluren uit het gras halen

Steunenberg noemt het gemiddelde van 250 speeluren voor een natuurgrasveld een verouderde norm. Volgens hem kunnen natuurgrasvelden 400 tot 500 speeluren opleveren als we alle kansen grijpen in het sportveldonderhoud. 'Die kansen liggen in het voor- en najaar. Nu wordt al het groot onderhoud gepland rond juni, maar het wordt belangrijker om dit meer over het jaar te spreiden, dus in het voor- en najaar. De periode voor groot onderhoud wordt namelijk steeds korter.'

Langer groeiseizoen helpt

'Het is slechts een kwestie van tijd dat het totale chemieverbod ingaat, dus omschakelen is nodig', zegt Steunenberg. 'We worden daarbij een handje geholpen door de natuur, want door de klimaatverandering is het groeiseizoen langer. Het afgelopen najaar was hier een mooi voorbeeld van. Zelfs nu het gras door de lage lichtintensiteit in januari-februari dormant (in ruststand) is, is te zien dat de assimilatie langzaam weer op gang komt en er weer bladgroen aanwezig is. Zodra de temperatuur in maart ietsje stijgt, gaat het gras weer groeien.' Meijer knikt. Hij houdt er zelfs een filosofie op na: 'Grasplanten maken in het voorjaar en ook nog in het najaar, in september, een groeicurve door. Het is belangrijk om dan te zaaien, want anders doet de natuur het wel. En straatgras en onkruid wil je niet in het veld hebben.'

'We moeten gebruikmaken van het steeds langer wordende groeiseizoen'

Voordeel tetragrassoorten

Advanta adviseert om in het vroege voorjaar door te zaaien met tetraploïde Engels raaigras op een diepte van 1-1,5 cm. Hoe verder in het seizoen, des te hoger het aandeel veldbeemd in het doorzaaimengsel kan worden. In verband met het chemievrije beheer en dankzij Meijers doortastende houding zaait de gemeente Dalfsen al een jaar of vijf jaar vroeg in het voorjaar door. Hiervoor wordt Recover 4 Tetra gebruikt, dat kiemt bij lagere temperaturen en minder gevoelig is voor vorst, ziekten en stress. Meijer: 'Door vroeg door te zaaien, hou je de mat goed dicht. De weersomstandigheden werken dit jaar mee; we hebben opnieuw een zachte winter. Er is al sprake van groei bij de grasplanten. Daarom worden op Sportpark Gerner de velden bezand ter voorbereiding op het doorzaaien, begin maart.'

Uitvoering van de Triple 3-methode

Juiste randvoorwaarden

Kortom, met op tijd doorzaaien en niet teveel water geven doet Meijer er alles aan om te zorgen dat het goede gras het wint van het onkruid. Voor het versterken van de grasmat heeft hij de afgelopen jaren het aandeel veldbeemd verhoogd, omdat dit met zijn ondergrondse uitlopers zorgt voor wapening van de mat.
'Ondiepe, wijdvertakte wortelpakketten zijn van groot belang. Die wapenen de grasmat tegen schade en dus tegen open plekken. In een grasmat die snel dichtgroeit en sterk is, krijgt onkruid weinig kans om zich te vestigen. Bij uitzondering snijden we de grasmat weleens. Daar kan de grasplant prima tegen, maar bladonkruid niet.' Meijer haalt onomfloerst een heilig huisje omver: dat diepe beworteling belangrijker zou zijn dan brede beworteling. 'Als het droog is, maakt de grasplant vanzelf snel diepe wortels aan om water te zoeken, mits de bodem op orde is.'
Meijer concludeert: 'Het is de kunst om een goede graskweker te worden in plaats van een onkruidkweker. Daarvoor moet je de nodige kennis in huis hebben, maar je moet er ook tijd en geld voor vrijmaken.' Meijer en Steunenberg noemen nog enkele randvoorwaarden, zoals een water- en luchtdoorlatende bodem met een actief bodemleven dat vilt afbreekt.

Kennis van grassoorten

Steunenberg komt tijdens de rondleiding terug op het belang van kennis voor het creëren van een gezonde, sterke en gesloten grasmat. 'Er zijn oplossingen voor verschillende doorzaaimomenten en verschillende ondergronden. Dat bewustzijn moet nog landen; er wordt algauw gezegd: doe maar SV7. Eigenlijk is het gek dat we veel geld uitgeven aan bodemonderzoeken, hekken, lampen en drainagesystemen, maar aan het einde van de rit een standaardgrasmengel inzaaien.'
Meijer: 'Er wordt over mengsels gepraat alsof een grasmat bestaat uit een monocultuur! Men zou het meer moeten hebben over de grassoorten binnen die mengsels. Een sterke grasmat ontstaat bij het gebruik van verschillende grassoorten, zowel tetraploïde als diploïde. De ene grassoort heeft een hoge betredingstolerantie, de andere is beter bestand tegen ziektes en ga zo maar door. Net als bij mensen is succes in een grasmat het gevolg van een afgestemd samenspel.'
Steunenberg knikt. 'Alles staat of valt met kennis, ook bij het onderhoud', zegt hij, wijzend naar een polletje Engels raaigras in de grasmat op Sportpark Gerner. 'Engels raaigras is een echte polvormer als er door speelschade kaalslag is opgetreden. In het voorjaar kan het veld dan bobbelig aanvoelen. Doorzaaien om die lege plekken op te vullen is dan de oplossing; dan voelt het oppervlak weer vlak aan. Maar vaak wordt het veld dan gerold, waardoor de ondergrond onnodig verdicht.'

'Er wordt al snel geroepen: doe maar SV7, maar er is meer onder de zon'

Meijer vertelt over de voorbereiding op het doorzaaien in maart, tijdens de rondgang over de velden: 'Onder in de bodem zijn bacteriën en schimmels al volop actief, om de grasplanten te laten "knallen" in het vroege voorjaar. Daarom tikken we nu de wormhoopjes uit elkaar met de wiedeg en bezanden we de velden met een kleine machine, die zo min mogelijk insporing en verdichting veroorzaakt. We streven naar net zoveel kilo's wormen in de bodem als spelers op het veld.'

Geen vaste doorzaaimethode

Meijer en Steunenberg vinden het frustrerend dat de kennis over zaaien op de juiste diepte wel aanwezig is in de landbouw, maar veel minder in de sportveldenwereld. 'Niet al het graszaad moet op dezelfde diepte worden gezaaid. Een groot graszaadje zaai je dieper dan een klein zaadje', zegt Meijer. Advanta stimuleert dit al jaren, ook met het DDS-concept met de Vredo. Steunenberg: 'De Vredo kan in één werkgang twee mengsels op verschillende dieptes zaaien. Ons advies is om die mogelijkheid te benutten: een mengsel met een hoog aandeel Engels raaigras dieper zaaien, en een mengsel met een hoog aandeel veldbeemd (een lichtkiemer) ondieper.'
Meijer vertelt dat de gemeente de Vredo gebruikt, maar ook de Brillion-zaaimachine. 'Met de Brillion zaaien we een mengsel met een hoog aandeel veldbeemd in op net gerenoveerde velden. De Brillion legt het graszaad als het ware op de mat, net diep genoeg om bedekt te zijn zodat het niet blootligt of verdroogt.'
Steunenberg legt uit: 'Mengsels met een hoger aandeel veldbeemd zaai je op circa 0,5 cm, Mengsels met een hoger aandeel Engels raaigras op 1-1,5 cm. September is de ideale maand om gras te zaaien. In het najaar zijn de nacht- en de bodemtemperatuur nog redelijk hoog en is het vochtig genoeg - geschikte omstandigheden om mengsels met veel veldbeemd te zaaien. Daarvoor introduceert Advanta Topsport Tetra, met 35 procent tetragras en daarnaast 20 procent veldbeemdgras. Als er na een slechte zomer maar een korte tijd is voor herstel, kun je het beste in september doorzaaien met 50 procent diploïde en 50 procent tetraploïde Engels raaigras.'

Kosten

Volgens Meijer vallen de extra kosten voor het inzaaien op verschillende dieptes en op meerdere momenten in het jaar enorm mee. 'Natuurlijk kun je dat niet doen als de inkoopafdeling een werk heel strak in de markt wegzet. Maar dan ben je meer bezig met een succesvolle aanbesteding dan met een gezond natuurgrasveld waarover goed is nagedacht. Het is ook een fabeltje dat je met gespreid zaaien meer geld kwijt bent aan graszaad. We zaaien niet méér, maar meer gespreid. 'Op een gegeven moment levert investeren in gespreid onderhoud juist geld op', zegt Steunenberg. 'Als je een gedegen basis voor het veld hebt neergelegd, hoef je niet meer zo gauw fors in te grijpen. Dan zullen er minder gekke dingen gebeuren op het veld.' Dat is te zien op de velden van dit sportcomplex: de doelgebieden zijn niet kaal gespeeld, in de rest van het veld is doorgaans weinig speelschade en de mat is behoorlijk gesloten. 'De grootste voordelen zijn voor de sportvereniging, zowel qua sporttechnische eigenschappen als qua planning. Meestal liggen de velden er in de zomer voor een lange periode uit vanwege groot onderhoud. Omdat we de velden het hele jaar gesloten en sterk houden, krijgen we ze soms al in zes tot zeven weken weer goed voor het volgende seizoen.'

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie