Column Kees van Oostenrijk: De regelreflex bij 'voorzorg'

NIEUWS

Kees van Oostenrijk, woensdag 4 december 2019

142 sec

De pfas-discussie: het verhaal van een déjà vu

"Politiek-bestuurlijke risico-regelreflex". Mooie term. Bedacht door hoogleraar Ira Helsloot van de Radboud Universiteit. Hij heeft het over de reflex van politici en ambtenaren/bestuurders om, onder druk van alarmerende mediaberichten en enkele activisten, allerlei normen en kaders op te stellen om risico's uit de samenleving te bannen. Omdat deze kennelijk risicovrij moet zijn. Helsloot zegt hierover enige tijd geleden in Elsevier Weekblad van 7 januari 2017: "Het idee dat burgers hunkeren naar volkomen veiligheid berust op een misvatting. Na een eerlijk verhaal accepteren zij veel meer risico's dan de mondige klasse van hoogopgeleide ambtenaren, bestuurders en journalisten voor mogelijk houdt".

Kees van Oostenrijk, directeur bij Recybem.

Eind november betoogde Ira Helsloot in de Volksrant nogmaals welke veiligheidsmaatregelen worden genomen als het woord 'voorzorg' door "experts" wordt gebruikt. Hij deed zijn uitspraken naar aanleiding van de stikstof- en pfas-discussie. Het pfas-debat vertoont opvallend veel gelijkenissen met het gedoe over PAKs in SBR-korrels. Veel onduidelijkheid over normen, wat wel of niet gezond zou zijn, vooral veel opinie, maar helaas weinig of geen feiten. Daar kwam in het SBR-debat nog bij dat er geen aandacht leek te zijn voor de bijdrage aan de circulariteit van banden bij het gebruik van SBR. Media zijn bij het pfas-(en stikstof)debat net als bij PAKs niet in staat om het kaf van het koren te scheiden. Het is allemaal namelijk heel technisch en ingewikkeld. Dus halen ze dezelfde hoogleraar Van den Berg van stal. Die vindt dat we uit voorzorg heel voorzichtig moeten zijn met die pfassen. Dat vond hij ook al van de SBR-korrels vanwege de PAKs. Ik wacht voor de volledige déjà vu nog op een onderzoek met zebravisjes, waaruit blijkt dat de embryo's van die diertjes heel slecht tegen pfas kunnen, aangezien ook hoogleraar De Boer in de pfas- discussie inmiddels zijn opwachting in de media heeft gemaakt. Over zijn zogenaamde zorgwekkende eerste conclusies uit zijn visjes-onderzoek voor Zembla in februari 2017 hebben we trouwens nooit meer iets gehoord?

Experts zet ik dus maar even tussen aanhalingstekens. Professor Helsloot [in de Volkskrant]: "zodra experts het woord 'voorzorg' gebruiken, moeten alle alarmbellen gaan rinkelen. Dan gaan onderzoekers en beleidsmakers belachelijk dure veiligheidsmaatregelen nemen voor een gevaar dat ze slecht snappen. Ik word er echt een beetje boos van: uit voorzorg miljarden uitgeven en alleen wijzen op een niet-gekwantificeerd risico voor onze bloedjes van kinderen. Dat is makkelijk roepen en helpt het openbaar bestuur niet om een evenwichtige afweging te maken".

Ik wacht voor de volledige déjà vu nog op een onderzoek met zebravisjes

Helsloot heeft gewoon gelijk. Gemeenten geven met elkaar in de komende jaren miljarden extra uit om het theoretische 'gevaar' dat ontstaat door de inzet van rubberkorrels op sportvelden af te wenden. Voor de gemeente Amsterdam onderzocht Helsloot de veiligheidsnormen voor stoffen in de bodem. Om te concluderen dat de bodemnormen veel te streng zijn als je bedenkt hoe mensen die stoffen ook al op andere manieren binnenkrijgen. Over PAKs zegt hij in de Volkskrant: "Koffie en thee bevatten ook PAKs. En als je de strenge bodemnormen voor PAKs doortrekt naar koffie zou je per dag maximaal eenvijfde kopje mogen drinken. Dat toont wel aan hoe absurd zo'n bodemnorm kan zijn".

Wie terugkijkt op de afgelopen drie jaar van discussie rond SBR kan niet anders concluderen dan dat is gebeurd waar professor Helsloot zich zorgen om maakt: zogenoemde "experts" uitten de roep om voorzorgsmaatregelen, media bleven die roep voeden, vaak met nepnieuws, en activisten zagen hun kans schoon (evenals de concurrenten van SBR). Het resulteerde in dure onderzoeken door het RIVM, in door ons zelf als Band en Milieu-organisatie ingestelde nieuwe normen, in extra voorzorgsmaatregelen in het productieproces van SBR en vooral in gemeenten die miljarden extra uitgeven. En waarvoor? Heel objectief gezien - voor niks. Bij de pfas-discussie doen we dit nog eens dunnetjes over als we niet uitkijken. Inderdaad. Dat voelt als een déjà vu.

Sorry, ik moet afsluiten, want mijn gebakken eitjes liggen klaar in mijn tefal-koekenpannetje, waarvan men zegt dat die rijk voorzien is van pfas en diepe krasjes, die ik van mijn vrouw in deze pan helemaal niet mocht maken, want dat zou niet gezond zijn!?

Kees van Oostenrijk is directeur van Recybem. Recybem is de uitvoeringsorganisatie van het Besluit beheer autobanden (Bba) namens de leden van de Vereniging Band en Milieu.

REACTIES

		Spik Fossielenjager Thursday 5 December 2019

Die meneer Van Oostenrijk, heeft die al een opvolger?
In de afgelopen jaren is er zo veel méér naar buiten gekomen dan die ene opmerking van die 'expert' Helsloot.
Blijft Van Oostenrijk oude rapportjes uit 2017 en eerder opgraven om dat die hem beter uit komen dan de hedendaagse stand van zaken en de stand van kennis anno nu?

Het wordt tijd dat er iemand aan het roer komt die naar de toekomst durft te kijken in plaats van krampachtig aan het verleden vast te houden.
Ook als dat betekent dat zijn business model niet meer van deze tijd blijkt te zijn.
Richt je op duurzaam recyclen, geef je miljoenen uit aan onderzoek naar echte recycling. Stop je tijd in het verzamelen van mensen die vooruit willen in plaats van tijd te verspillen aan deze zure stukjes zonder argumenten en feiten.

		Sebas Veenstra Thursday 5 December 2019

Geuzen naam.
PFAS, Gen-X, Stikstofdepositie, SBR, technische afkortingen voor een verscheidenheid aan stoffen.
Deze stoffen hebben een ding gemeen ze zijn milieu vervuilend, bio-accumulerend en zeer persistent.

RIVM
Bij de laatste, SBR (Kees zijn stokpaardje), is wetenschappelijk bewezen dat er meer dan 300 chemische stofjes uitlogen. Oa Pak’s en zink, en daar legt Recybem de focus op.
Echter er loogt veel meer uit, oa BPA een hormoonverstorende stof.
Het Rivm toonde eind 2016 aan dat met name de blootstelling van keepertjes tussen 7 en 11 jaar aan SBR, ver boven het toelaatbaar risico zat.
Waarom dit niet gemeld is in de media communicatie blijft gissen.
In 2015 heeft het RIVM een nieuwe richtlijn opgesteld voor blootstelling aan deze stof. Deze nieuwe richtlijn is in 2016 niet gehanteerd, anders was de conclusie van het RIVM ontoelaatbaar risico geweest.

Recybem.
Van Oostenrijk schermt regelmatig met ‘honderden’ onderzoeken. Waarschijnlijk bedoelt van Oostenrijk hier de onderzoeken van www.SBR-check.nu mee. Via deze, door Recybem, betaalde site konden voetbalclubs hun SBR laten testen en werd achterhaald wat de herkomst van het rubber was. Bij deze check werd alleen naar de Pak’s gekeken. Al deze onderzoeken toonden aan dat het onderzochte SBR ver boven de consumentennorm voor PAK’s zaten. Helaas geldt voor SBR niet de beschermende consumenten norm maar is de industriële mengselnorm van toepassing. Deze norm is 1000 x hoger. Daarnaast heeft Recybem vijf onderzoeken laten doen naar de zinkuitloging uit het rubbergranulaat. Inmiddels staat wel vast dat bij alle kunstgrasvelden de bodem vervuilt raakt en sanering noodzakelijk is. Soms al binnen tien jaar.

Zebravisjes onderzoek.
Het Zebra visjes onderzoek uitgevoerd door Prof. Jacob de Boer toonde aan dat er wel degelijk toxisch effect was van stoffen die vrijkomen uit het SBR op het milieu. Dit werd eveneens bevestigd door het Rivm-Stowa 2018 onderzoek. Twee Bioassays reageerden positief. Een bioassay is een vervanging voor dierproefen. Wederom werd dus weer effect aangetoond van het SBR op het milieu.
Recent kwam daar nog een onderzoek bij uit Canada waar onderzoekers kip-embryo’s hebben blootgesteld aan stoffen die uitlogen uit SBR.

Wat zegt dit alles nu.
Alle onderzoekers geven aan dat er een effect is aangetoond op het milieu. Hoe ernstig? Dat zou beter onderzocht moeten worden.
Echter vanwege de vervuiling van het milieu en de effecten van stoffen uit het SBR op levende organismen is het voorzorgsprincipe gerechtvaardigd.

Politiek-bestuurlijke risico-regelreflex.
Mooie term bedacht door Prof. Ira Helsloot.
Komt er in het kort op neer dat hij vindt dat politici overdreven reageren op onderwerpen met veel media aandacht. Van Oostenrijk noemt hier PFAS en stikstof als voorbeeld en vergelijkt deze problematiek met zijn geliefde SBR. Echter mijnheer van Oostenrijk, er zijn voldoende alternatieven voorhanden ter vervanging van het door u verguisde SBR.
Het stikstof en PFAS probleem laat zich niet zo gemakkelijk verhelpen.

Prof. Ira Helsloot.
Wiskundige. Blinkt uit in rekenen. Heeft tegenwoordig ook verstand van de beving’s problematiek in Groningen, de asbest-discussie ging ook niet aan hem voorbij en bodemdeskundigen lopen de zaal uit als hij ineens ook daar verstand van blijkt te hebben, etc.

Regentenmoed,
Term uit de koker van Prof. Ira Helsloot.
Regent, dat is toch die anti-democraat die niets moet hebben van inspraak van het gewone volk? Een Regent gaat ervan uit dat hij alles wel weet en het volk zich maar moet schikken.
Als Prof. Ira Helsloot van politici vraagt Regentenmoed te tonen, vraagt hij in feite alle democratische principes van de vrije wereld opzij te zetten.
Mede dankzij hem moeten de Groningers wederom op een houtje bijten en zal het percentage asbest slachtoffers voorlopig nog wel niet dalen.

Bagatelliseer Professor.
Zo noemen wij Prof. Ira Helsloot. Moet er een onderwerp afgezwakt worden? Dan huurt de industrie, of overheid, het bedrijf van Prof. Ira Helsloot, Crisislab, in.

Four Dog Defense.
Dit alles past in een beproefde communicatie strategie die de Four Dog Defense methode wordt genoemd.
Bedacht door communicatie bureau Hill&Knowlton, in het kort H&K Strategies, tbv de tabaks industrie.

De vier stappen,
- Ontkenning, (My dog didn’t bite you)
- Wetenschap in diskrediet brengen. (Proof that my dog did bite you),
- Oké het is schadelijk maar het valt wel mee. (My dog did bite you, but it didn’t hurt you),
- Oké het is schadelijk voor gezondheid en milieu, maar jullie wilden het zelf! ( My dog did bite you, and it did hurt you, but you asked for it yourself).

Naar aanleiding van de uitzending van Zembla in oktober 2016 huurde Recybem dit vermaarde communicatie bureau in om de rubberindustrie bij te staan in deze discussie.
Uit het betoog van van Oostenrijk valt op te maken dat we in fase drie zijn aanbeland.
Benieuwd wanneer we fase vier bereiken?

Miljarden.
De miljarden waar van Oostenrijk mee schermt?
Gemeente Haarlem heeft recent ook gekozen voor Kurk, in het begin iets duurder echter na vier jaar al goedkoper dan SBR.
En je voorkomt daarmee dure saneringen in de toekomst.

Activisten?
Enkele? Keep on dreaming, KvO.

Onredelijke eisen?
Op het moment dat een bestaand veld gerenoveerd moet worden, technisch en financieel afgeschreven, vragen wij het toegepaste SBR infill materiaal te heroverwegen.
Er is dus geen sprake van kapitaalvernietiging, maar van gezond verstand.
En met de kostenverhogende beheersmaatregelen uit het nieuwe zorgplichtdocument, ook nog eens een gezonde financiele afweging.

Kunstgrasmat zelf.
En als we dan toch goed bezig zijn, denk ook ff na over de mat zelf.
De geweven variant, dus zonder PU of latex backing, uiteraard vrij van PFAS.
Prima te recyclen, en daarmee garant voor de laagste milieubelasting.
Alleszins redelijk toch?

En wij activist?
Voor ons is dat een geuzen naam

Tip de redactie