Grassen waarop we kunnen vertrouwen in een hete zomer

ARTIKEL

Olaf Bos, internationaal productmanager turf, Barenbrug, woensdag 3 juli 2019

230 sec

Waarom kwam bij de één het gras weer terug na 2018 en stierf het bij de ander?

De droogte van 2018 heeft er in de graswereld flink ingehakt. Waar geel het nieuwe groen leek te worden, was bruin de trend voor de zomer en het najaar van 2018. Roodzwenk stelde velen teleur, Engels raaigras verraste positief. Rietzwenk deed wat het moest doen, struisgras won snel terrein en veldbeemd bleek betrouwbaar. Maar scheer zeker niet alle soorten en rassen over één kam! Waarom kwam bij de één het gras weer terug en stierf het bij de ander? Intensief onderzoek naar de grenzen van gras toont eens te meer zijn waarde. Het is belangrijk bewuste keuzes te maken.

Olaf Bos (Barenbrug)

Het was een moeilijk gevecht voor veel grasprofessionals, afgelopen zomer: wat kan gras aan als het gaat om extreme grenzen en waar liggen die grenzen? Moet ik beregenen, mag ik beregenen, wil ik beregenen? Er is niet één antwoord op die vragen te vinden. Men moet altijd één stap daarvoor beginnen en zich afvragen: welke grassoorten en -rassen heb ik nodig om minder te hoeven beregenen? Een bewuste keuze van graszaadmengsels kan veel leed, water en geld besparen. Een bewuste keuze kan het best worden gemaakt op basis van onderzoeksgegevens. Barenbrug doet al jaren veel onderzoek om de extreme limieten van gras op te zoeken, ook qua droogte- en hittetolerantie. Aan de hand van verschillende grassoorten wordt hieronder nog eens op een rijtje gezet wat we hebben geleerd van de afgelopen zomer.

Fijne zwenkgrassen tolereren hitte vaak niet

Roodzwenk had het meest te lijden, en dat terwijl er altijd wordt geroepen dat roodzwenk zo droogtetolerant is! Droogtetolerant betekent helaas niet automatisch hittetolerant. Dat was juist de crux, afgelopen zomer: de combinatie van droogte en hitte. Roodzwenk is droogtetolerant, maar niet zo hittetolerant. Uit onderzoek in Zuid-Europa was dit al bekend. Men moet niet alle roodzwenken over één kam scheren. Roodzwenk met fijne uitlopers reageert anders op hitte en droogte dan gewone roodzwenk en ook anders dan roodzwenk met forse uitlopers. Zelfs binnen de subsoorten zijn er significante verschillen: het ene ras is het andere niet; het ene ras is in de zomer sterker dan het andere.

Een opvallende soort binnen de fijne zwenkgrassen is hardzwenk. Hardzwenk is dé ultralow-input-plant. Hij kan niet alleen met heel weinig voeding toe, maar ook met heel weinig water. Bovendien tolereert deze plant hitte het best van alle fijne zwenkgrassen. Let echter op: binnen de hardzwenken is de variatie enorm groot. Een groot deel van de hardzwenkrassen kan niet tegen korter maaien en al helemaal niet tegen betreding.

Een rain-out shelter voor (links) en na (rechts) extreme droogte in 2018.

Roodzwenk is bij droogte ook de meest lastige grassoort: hij vormt vilt en beschermt zichzelf tegen uitdroging door het afscheiden van vetachtige stofjes. In combinatie met uitdrogend vilt wordt de grond hierdoor waterafstotend. Water kan niet infiltreren in de bodem en de plant kan niet herstellen. Bovendien kan water nieuw graszaad niet bereiken en dus zal dit zaad nooit kiemen. Weggegooid geld, dus! Grasmatten sterven af en nieuwe planten hebben geen kans. Het is een vicieuze cirkel, die alleen kan worden doorbroken als de waterafstotendheid wordt tenietgedaan.

Met een speciale zaadbehandeling kan stress door waterafstotendheid worden voorkomen. Deze zogeheten Yellow Jacket Water Manager verdeelt zich in de bodem en heft de waterafstotendheid op. Water wordt beschikbaar gemaakt en de jonge kwetsbare planten ervaren minder stress bij droogte en hitte (zie foto en grafiek). Op dit moment is deze behandeling verkrijgbaar op golf- en sportmengsels. Op termijn zal Yellow Jacket Water Manager ook beschikbaar zijn bij de gazonmengsels.

Proeven Aquatrols/Barenbrug met Yellow Jacket Water Manager tonen aan dat planten ondanks volledige vestiging (=10) door hittestress toch weg kunnen vallen. Foto half juli na hittestress, UGC De Pan, 2014

Rietzwenk heeft geen moeite met droogte en hitte

Rietzwenk is van de West-Europese grassen een van de meest droogte- en hittetolerante soorten. Intensief onderzoek in Italië in zogenaamde rainout-shelters laat dit overduidelijk zien (zie foto's). In deze rainout-shelters ervaren de planten extreme stress door langdurige droogte en hitte. Slechts enkele planten overleven een dergelijk regime van enkele weken droogte en hitte. Een nog kleiner deel herstelt daadwerkelijk na dergelijke stress. Dit intensieve onderzoek leidde tot de ontwikkeling van een mengsel dat bijna 70 procent minder water nodig heeft dan een standaardgazonmengsel: het mengsel Water Saver. Water Saver is al jaren op de markt, maar de noodzaak om het te gebruiken was buiten Zuid- en Oost-Europa nog niet groot. Het bestaat uit speciaal geselecteerde rietzwenken, veldbeemden en Engels raaigrassen die uitblinken in droogtetolerantie én in herstel na droogte en hitte.

Een rain-out shelter voor (links) en na (rechts) extreme droogte in 2017.

Veldbeemden zijn wispelturig

Ook binnen de veldbeemden is de variatie in droogte- en hittetolerantie enorm. Als ze het niet redden, komt dat vaak door een funeste onderliggende ziekte. Rassen die hoog scoren op de Nederlandse Grasgidslijsten kunnen genadeloos door de mand vallen in warme en droge gebieden zoals in Zuid-Europa. Rassen die in Zuid- en Oost-Europa uitmuntend scoren, hebben niet per definitie een hoge score op de Nederlandse lijsten. Gelukkig zijn er rassen die in beide zones goed zijn.

Engels raaigras verrast

Er werd altijd gezegd dat Engels raaigras niet geschikt zou zijn voor warme zomers. Daarom was het herstellend vermogen van Engels raaigras na de extreme zomer van 2018 voor velen een eyeopener. Op veel plaatsen kwam Engels raaigras als eerste terug. Het nadeel van normaal Engels raaigras is de polvorming. Het resultaat: een dorre vlakte met her en der een polletje groen gras en de mat groeit niet lekker dicht.

Ook binnen de Engels raaigrassen is de diversiteit enorm. De oude generatie Engels raaigrassen scoort ten opzichte van de nieuwe generatie vaak beduidend slechter op droogte- en hittetolerantie. Onderzoek in Italië en Frankrijk laat zien dat uitlopervormend Engels raaigras (het zogenaamde RPR- gras) beduidend beter is bij droogte en hitte én wat betreft het herstel van droogte- en hitteschade. De uitlopervorming van RPR zorgt er tevens voor dat de hiervoor beschreven polvorming verleden tijd is. De plant kan zelf vanuit de moederplant nieuwe uitlopers vormen, die kale plekken kunnen opvullen. De unieke mengsels met RPR herstellen droogteschade dus het snelst, maar zorgen er ook voor dat er aanzienlijk minder schade optreedt.

Voorkomen of genezen?

Voor sportvelden heeft Water Saver de beste papieren voor nieuwe inzaai, als we puur kijken naar droogte- en hitteresistentie. De betredingstolerantie is echter iets lager dan bij klassieke sportveldmengsels. Voor de hoogste betredingsresistentie en een zeer goede droogte- en hitteresistentie wordt Rapide RPR gebruikt. Dit mengsel heeft dezelfde verhouding Engels raaigras - veldbeemdgras als de traditionele Rapide SV7, maar bestaat uit RPR én de meest droogtetolerante veldbeemden (25 procent). Rapide RPR is zeer betredingstolerant, ijzersterk in herstel én ijzersterk bij droogte en hitte. Voor herstel van droogteschade biedt RPR Sport dat is behandeld met Yellow Jacket Water Manager de beste oplossing. RPR Sport is razendsnel in herstel en door de speciale zaadbehandeling is er altijd vocht beschikbaar voor kieming en vestiging.

Met een bewuste keuze van grasmengsels valt er veel te winnen. Curatief kan schade op de meest efficiënte wijze worden hersteld; preventief kan veel schade worden voorkomen. Kies daarom bewust voor goede oplossingen die onderbouwd zijn door onafhankelijk onderzoek.

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie