|
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
De lange droge en hete zomer van 2018 maakt dat zelfs kunstgrasvelden géén uitkomst meer bieden. Onder invloed van de hoge temperaturen veranderde het kunstgras op veel plaatsen in een soort bakplaat. Kan dat niet anders?
Een hardnekkig hogedrukgebied op het noordelijk halfrond is de reden dat de zomer van 2018 zowel temperatuurrecords als neerslagrecords breekt. Nooit eerder was het zo lang zo warm en zo droog. Waterschappen voelden zich zelfs genoodzaakt om her en der sproeiverboden in te stellen nu de hoeveelheid water op veel plekken een nieuw dieptepunt bereikt. Zowel het weer als het sproeiverbod komt niemand ten goede. Grasvelden verpieteren terwijl kunstgrasvelden onaangenaam warm zijn. Begin juni waarschuwde onderzoeker Natalie Theeuwes van Wageningen Universiteit voor het risico op hitte-stress bij het werken of spelen op een kunstgrasveld. Bij een meting op kunstgras in Leeuwarden werden temperaturen van zelfs boven de 60 graden gemeten. Zolang er geen forse regenbui viel zou die temperatuur boven kunstgras onaangenaam hoog blijven. De sportveldenbranche zelf geeft inmiddels schoorvoetend toe dat ook kunstgras niet zonder water kan. Hoewel het kunstgras het water niet nodig heeft om in optimale conditie te blijven, is het dus blijkbaar wel essentieel om acceptabele speelomstandigheden te bieden. 'Wie anno 2018 wil investeren in een kunstgrasveld dient daarbij ook een investering in de beregening te overwegen', zo adviseert Arjan Knottnerus van Tarkett Sports. Knotterus' uitspraak geldt als advies voor de zogenaamde rubberingestrooide kunstgrasvelden die momenteel gemeengoed zijn in de voetballerij. Maar wanneer het aankomt op de aanstormende generatie kunstgrassystemen die antwoord moeten gaan geven op het hoofdpijn-dossier dat "plastic granulaat" heet, dan wordt zijn mening zelfs dwingend. 'Voor een non-infillveld beschouwen wij beregening als noodzakelijk.' Waarom dat zo is en hoe daar op wordt ingespeeld, zal in de volgende editie van Fieldmanager worden uitgelegd. (On)acceptabele (werk)omstandigheden? Natuurlijk is het zo dat de meeste competities tijdens de zomer stilliggen zodat de meest extreme pieken weinig invloed zullen hebben. Maar als gezegd: zolang het niet tenminste één keer goed gaat regenen, dan zal die hitte-deken voorlopig nog even blijven. Daarnaast neemt de kans dat die warme en droge periodes ook de sportseizoenen gaan overlappen, alleen maar toe. En dan? 'Natuurlijk zijn natuurgrasvelden koeler dan kunstgrasvelden. Daar kunnen kunstgrasvelden nooit aan tippen', zo merkte Joop van Krimpen van Condor Grass onlangs op. 'We moeten dat accepteren', zo was zijn mening. Dat lijkt wat makkelijk gezegd. Wie in 2015 aanwezig was op het Nationale Sportvelden Congres zal waarschijnlijk nog de koude rillingen krijgen wanneer terug wordt gedacht aan het beeld dat Theeuwes destijds schetste. Op verzoek van tijdschrift Fieldmanager had ze zich eens verdiept in het Urban Heat Island effect van kunstgras. Toen al sprak zij van metingen die al om negen uur 's ochtends de 50 graden Celsius overschreden. Pas om vijf uur in de middag daalde die metingen. Wie in die periode actief op, of passief in de buurt van een kunstgrasveld was geweest liep verhoogde kans op huidaandoeningen, hittekramp of hitteuitputtingen. In het ergste was er een kans op een hitteberoerte wat tot de dood zou kunnen leiden. Die informatie is voldoende aanleiding voor mening sportveldbeheerder of clubbestuurder om eens stevig wat peentjes te zweten. Het is dat de Arbowet géén specifieke temperaturen noemt als ijkpunt om te bepalen of werkomstandigheden buiten wel of niet geschikt zijn om in te werken, anders zou de casus van een fieldmanager of scheidsrechter die de gemeente of club daagt omdat hij gemaand werd activiteiten uit te voeren op een veld met uitzonderlijk hoge temperaturen, een interessante kunnen zijn. Hetzelfde geldt voor het welzijn voor de sporters. Ook voor hen is géén bepaalde temperatuur bepaald om vast te stellen of het wel of niet veilig is om te spelen, maar de kans op hitte-stress is zeker aanwezig. (On)acceptabele (werk)omstandigheden? Natuurlijk is het zo dat de meeste competities tijdens de zomer stilliggen zodat de meest extreme pieken weinig invloed zullen hebben. Maar als gezegd: zolang het niet tenminste één keer goed gaat regenen, dan zal die hitte-deken voorlopig nog even blijven. Daarnaast neemt de kans dat die warme en droge periodes ook de sportseizoenen gaan overlappen, alleen maar toe. En dan? 'Natuurlijk zijn natuurgrasvelden koeler dan kunstgrasvelden. Daar kunnen kunstgrasvelden nooit aan tippen', zo merkte Joop van Krimpen van Condor Grass onlangs op. 'We moeten dat accepteren', zo was zijn mening. Dat lijkt wat makkelijk gezegd. Wie in 2015 aanwezig was op het Nationaal Sportvelden Congres zal waarschijnlijk nog de koude rillingen krijgen wanneer terug wordt gedacht aan het beeld dat Theeuwes destijds schetste. Op verzoek van tijdschrift Fieldmanager had ze zich eens verdiept in het Urban Heat Island effect van kunstgras. Toen al sprak zij van metingen die al om negen uur 's ochtends de 50 graden Celsius overschreden. Pas om vijf uur in de middag daalde die metingen. Wie in die periode actief op, of passief in de buurt van een kunstgrasveld was geweest liep verhoogde kans op huidaandoeningen, hittekramp of hitteuitputtingen. In het ergste was er een kans op een hitteberoerte wat tot de dood zou kunnen leiden. Die informatie (het artikel door Theeuwes vind je hier) is voldoende aanleiding voor mening sportveldbeheerder of clubbestuurder om eens stevig wat peentjes te zweten. Het is dat de Arbowet géén specifieke temperaturen noemt als ijkpunt om te bepalen of werkomstandigheden buiten wel of niet geschikt zijn om in te werken, anders zou de casus van een fieldmanager of scheidsrechter die de gemeente of club daagt omdat hij gemaand werd activiteiten uit te voeren op een veld met uitzonderlijk hoge temperaturen, een interessante kunnen zijn. Hetzelfde geldt voor het welzijn voor de sporters. Ook voor hen is géén bepaalde temperatuur bepaald om vast te stellen of het wel of niet veilig is om te spelen, maar de kans op hitte-stress is zeker aanwezig. Nijpende situatie Hoe nijpend de situatie dit jaar is, blijkt wel uit het feit dat KNVB-arts Edwin Goedhart zich dit jaar genoodzaakt ziet om via de officiële bondskanalen een waarschuwing uit te vaardigen. 'Het is uiteraard belangrijk om goed te blijven drinken, ook vóór de training of wedstrijd al', zo schreef hij begin augustus op de website van de KNVB. 'Bij zulke temperaturen transpireer je tijdens het sporten veel en het is zaak dat je dit vochtverlies weer aanvult. Daarnaast zorgt extra drinken voor verkoeling van het lichaam.' Volgens de arts is het belangrijk dat voetballers de komende dagen trainen of een wedstrijd spelen opletten dat ze niet oververhit raken. 'Bij warm weer is het risico op verhitting extra hoog. Zeker als ook de luchtvochtigheid hoog is. Het is voor het lichaam dan veel moeilijker om de warmte af te voeren. Als dit niet goed gebeurt loopt de lichaamstemperatuur op en dit kan leiden tot het uitvallen van bepaalde hersenfuncties. Je krijgt bijvoorbeeld coördinatieproblemen of hebt moeite om je te concentreren.'
Goedhart geeft nog verschillende andere adviezen zoals het beter plannen van trainingen en wedstrijden, het koel houden van de kleedkamers en het inpassen van extra drinkmomenten tijdens wedstrijden. Tussen alle goedbedoelde adviezen door, is er echter eentje die opvallend is: bij temperaturen boven de 32 graden is het eigenlijk al niet meer verantwoord om te sporten. Dat geeft beheerders van kunstgras voetbalvelden te denken. Roep om maatregelen Ook het Haagse D'66 raadslid Daniël Scheper zit in over de gevolgen van sporten bij hoge temperaturen. Hij pleit er voor dat de gemeente "de noodzakelijke maatregelen neemt". Scheper zou het liefste zien dat kunstgrasvelden door bomen zijn omgeven zodat deze voldoende schaduw kunnen geven. Dat bladeren en takken voor het grootste deel van het jaar bovenal een probleem voor kunstgrasvelden zijn, lijkt hij even te zijn vergeten. Bovendien, zo bleek eind juli, kan hitte en droogte ook afstervende bomen of vallende takken leiden. 'Het is aan de buitenkant niet te zien wanneer een tak het begeeft, daar kunnen we ons niet tegen wapenen', zei boomadviseur Frank van den Brink eind juli in het AD. De roep van raadslid Scheper is ook opmerkelijk om een andere reden. Het was juist zijn eigen fieldmanager Roy Roijakkers die in Fieldmanager 2 van 2017 uit de doeken deed dat Den Haag sinds 2016 alleen nog maar kiest voor kunstgrasvelden met kurk. 'Kurk heeft een koelende werking op het veld. De temperatuursverschillen tussen kurk en SBR zijn erg groot. En ook ten opzichte van TPE/EPDM scoort kurk significant beter', zo zei hij destijds. Tekst loopt door onder de afbeelding
Volgens hem zit de kracht meer in het systeem. 'Het Fieldturf Coolplay-systeem heeft aangetoond dat het de temperatuur met 25 graden drukt.' Fieldturf's Coolplay is een hoog-polig kunstgrassysteem dat is ingestrooid met verschillende soorten granulaat. 'In dit systeem wordt het zand en SBR of cryogeen SBR-granulaat niet per laag maar juist als mix aangebracht. Bovenop die laag wordt dan nog een dun laag je kurk aangebracht.' Het kurk heeft in dit systeem als taak om zowel de temperatuur als de typische rubbergeur te reduceren. Vanwege de afwijkende samenstelling van de laag instrooigranulaat zou een Coolplay-veld beter in staat moeten zijn om vocht in het veld vast te houden, zo is het idee. Uit de presentatie van Natalie Theeuwes bleek dat het beregenen van kunstgras de temperatuur met 50 graden kan drukken. Het effect is echter maximaal een half uur merkbaar. Fieldturf's Coolplay is inmiddels al een aantal jaren op markt en heeft zich, zo stelt Knottnerus, inmiddels bewezen. 'Het probleem is echter dat de discussie omtrent SBR granulaat er ook toe heeft geleid dat er minder belangstelling is voor dit systeem.' En met een afgekondigd sproeiverbod is de vochtvasthoudende capaciteit van een kunstgrasmat, minder relevant. Tekst loopt door onder de afbeelding
De bekende problemen met kunstgras ten spijt: we kunnen nooit meer om de aanwezigheid van kunstgras sportvelden om. Hoe we ook wenden of keren, de toenemende vraag voor sportvelden en de noodzaak voor een voorspelbare mat maakt dat de aanwezigheid van kunstgras een feit blijft. Voor CCGrass is dat een reden om in een andere richting te kijken in hun zoektocht naar een oplossing. Sinds begin 2018 hebben zij Grasscool gras aan hun portfolio toegevoegd. 'Het gaat daarbij om kunstgrasvezels waarbij een speciaal component door de masterbatch polymeer is gemengd dat de warmte-absorberende karakteristieken van het plastic wijzigt', zegt Onno Brenninkmeijer namens CCGrass. 'Wij kunnen dat doen omdat CCGrass een van de weinige kunstgrasfabrikanten is die z'n eigen masterbatch maakt. De meeste fabrikanten kopen die masterbatch kant en klaar in.' Volgens Brenninkmeijer kan CCGrass dat omdat het ontzettend veel kunstgras produceert voor toepassing in zowel de sport- als de landscapingindustrie. Grasscool zou de temperatuur op een kunstgrasveld met zo'n 10 graden moeten doen verminderen. 'Het werkt het beste in velden die ingestrooid zijn met kurk omdat het kurk de hitte uit het kunstgrassysteem neemt.' Ook Brenninkmeijer is er dus van overtuigd dat kurk over koelende capaciteiten beschikt. Het veld zou echter ook ingestrooid kunnen worden met TPE. Natalie Theeuwes wijst erop dat de temperatuur van een kunstgrasveld dat is ingestrooid met TPE, zo'n 15 graden lager kan zijn dan wanneer zwart SBR zou zijn gebruikt. De combinatie van Grasscool en TPE zou, in theorie, dus eveneens effectief kunnen zijn. De toevoeging in de masterbatch maakt dat het koelende component integraal onderdeel van de vezel is. 'Het blijft dus altijd werken en zal dus niet langzaam verdunnen of wegspoelen wanneer een veld regelmatig nat is.' Brenninkmeijer wijst er op dat de toevoeging van extra stoffen aan het polymeer ook een ander gevolg heeft. 'Het zal de vezel wat dikker maken dan de standaard monofilamenten.' Om die reden is de drang naar dunne vezels die veel weghebben van natuurgras, dus niet altijd de beste.
Tip de redactie
|
| |||||||||||||||||||||||||||||
|
